Kurumsal sürdürülebilirlik, uzun vadeli değer yaratmayı hedefleyen, yönetim standartlarını ve ekonomik, çevresel ve sosyal faktörleri birleştirerek şirketin karar alma faaliyetlerinden kaynaklanan riskleri önleyen bir iş yaklaşımıdır. Bu kapsamda, sürdürülebilirlik performansını ölçmek ve değerlendirmek, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini etkin bir şekilde yönetmeleri için kritik öneme sahiptir. Ancak, sürdürülebilirlik performansını değerlendirirken kullanılan ölçütlerin fazlalığı ve karmaşıklığı, bu süreci zorlaştırmaktadır.
Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Performans Ölçümü
Kurumsal sürdürülebilirlik performans ölçümü, sürdürülebilirliğin sosyal, çevresel ve ekonomik olan üç boyutunun kurumsal düzeyde incelenmesini sağlar. Bu üç boyut, genellikle birbirinden bağımsız olarak değerlendirilse de, bir bütün olarak ele alındığında şirketlerin genel sürdürülebilirlik performansını daha net bir şekilde ortaya koyar. Bu boyutların her biri, firmanın sürdürülebilirlik stratejilerini ve uygulamalarını etkiler ve firmanın uzun vadeli başarıları için kritik öneme sahiptir.
Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) Yaklaşımı
Kurumsal sürdürülebilirlik performansını değerlendirirken, çok kriterli karar verme (ÇKKV) modellemesinin kullanılması, bu süreci daha etkin ve verimli hale getirebilir. ÇKKV, farklı kriterlerin ve alt kriterlerin dikkate alındığı bir modelleme yaklaşımıdır ve bu sayede sürdürülebilirlik performansının daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanır. ÇKKV, karmaşık ve çok boyutlu sorunların çözümünde kullanılan ve çeşitli kriterlerin eşzamanlı olarak dikkate alındığı bir karar verme yöntemidir. Bu yöntem, özellikle sürdürülebilirlik gibi çok boyutlu ve karmaşık konularda önemli bir analiz aracıdır. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve TOPSIS Yöntemleri
ÇKKV modellemelerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılarak sürdürülebilirliğin üç boyutu ve alt faktörleri ağırlıklandırılması ile AHS, karar verme sürecinde kullanılan kriterlerin ve alt kriterlerin önem derecelerini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, her bir kriter ve alt kriterin ağırlığı, uzman görüşleri ve karşılaştırmalar yoluyla belirlenir. AHS yöntemi, karmaşık karar problemlerini hiyerarşik bir yapıya dönüştürerek daha anlaşılır hale getirir ve bu sayede karar vericilerin daha sağlıklı ve tutarlı kararlar almasına olanak tanır.
AHS yöntemi kullanılarak belirlenen ağırlıklar, daha sonra TOPSIS (İdeal Çözüm ile Benzerlik Yöntemi) yöntemi ile analiz edilir. TOPSIS, alternatiflerin ideal çözüme olan uzaklıklarına göre sıralandığı bir yöntemdir. Bu yöntemde, her bir alternatifin performansı, belirlenen kriterler doğrultusunda değerlendirilir ve en ideal çözüme en yakın olan alternatif en yüksek puanı alır. TOPSIS yöntemi, karar vericilere alternatifler arasında en iyi seçeneği belirlemede yardımcı olur ve bu sayede daha objektif ve tutarlı kararlar alınmasını sağlar.
Sürdürülebilirlik, işletmelerin faaliyetlerini yürütürken çevresel, sosyal ve ekonomik faktörleri dikkate alarak gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine olanak tanıyan bir iş yaklaşımıdır. Bu yaklaşım, şirketlerin uzun vadeli başarısını ve rekabet gücünü artırırken, toplum ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlar. Sürdürülebilirlik, üç temel boyut üzerine inşa edilmiştir: ekonomik sürdürülebilirlik, çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal sürdürülebilirlik. Türkiye’de sürdürülebilirlik, son yıllarda giderek daha fazla önem kazanan bir konu haline gelmiştir. Özellikle büyük ve uluslararası şirketler, sürdürülebilirlik raporları yayımlayarak sürdürülebilirlik stratejilerini ve uygulamalarını kamuoyuna duyurmaktadırlar. Bununla birlikte, KOBİ’ler de sürdürülebilirlik ilkelerini benimsemeye başlamış ve bu konuda çeşitli adımlar atmışlardır.
Sürdürülebilirlik Uygulamalarında Karşılaşılan Zorluklar
Türkiye’de sürdürülebilirlik uygulamaları, şirketler için bazı zorluklar da barındırmaktadır. Bu zorluklar, yasal düzenlemeler, finansman kaynakları ve toplumsal farkındalık eksikliği gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.
Yasal Düzenlemeler ve Teşvikler
Sürdürülebilirlik uygulamaları konusunda yasal düzenlemeler ve teşvikler, şirketlerin bu alandaki faaliyetlerini etkileyen önemli faktörlerdir. Türkiye’de sürdürülebilirlik konusunda çeşitli yasal düzenlemeler bulunmakla birlikte, bu düzenlemelerin yeterli ve etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Ayrıca, sürdürülebilirlik uygulamalarını teşvik eden finansal destekler ve vergi indirimleri gibi teşviklerin artırılması, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini benimsemelerine katkıda bulunacaktır. Finansman Kaynakları
Sürdürülebilirlik uygulamaları, genellikle yüksek maliyetler gerektiren yatırımlar ve projeler içerir. Bu nedenle, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini hayata geçirebilmeleri için yeterli finansman kaynaklarına erişimleri önemlidir. Türkiye’de, sürdürülebilirlik projelerine yönelik finansman kaynaklarının artırılması ve şirketlere finansal destek sağlanması, bu alandaki uygulamaların yaygınlaşmasına katkıda bulunacaktır.
Toplumsal Farkındalık Eksikliği
Sürdürülebilirlik konusunda toplumsal farkındalık, şirketlerin bu alandaki uygulamalarını etkileyen bir diğer önemli faktördür. Türkiye’de sürdürülebilirlik konusunda farkındalık düzeyinin artırılması, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini benimsemeleri ve uygulamaları için önemlidir. Bu bağlamda, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve sürdürülebilirlik konusunda farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli eğitim ve bilinçlendirme kampanyalarının düzenlenmesi gerekmektedir.
AHS ve TOPSIS yöntemlerinin birlikte kullanılması, sürdürülebilirlik performansının daha kapsamlı ve objektif bir şekilde değerlendirilmesini sağlar. AHS yöntemi ile belirlenen kriter ağırlıkları, TOPSIS yöntemi ile analiz edilerek, firmaların sürdürülebilirlik performansları objektif ve sistematik bir şekilde ölçülür. Bu yöntemler, firmaların sürdürülebilirlik stratejilerini geliştirmeleri ve performanslarını iyileştirmeleri için önemli bir rehber niteliği taşır.
Sonuç olarak, kurumsal sürdürülebilirlik analizi, şirketlerin uzun vadeli başarılarını ve rekabet avantajlarını artırmaları için kritik bir araçtır. AHS ve TOPSIS gibi ÇKKV yöntemlerinin kullanılması, bu sürecin daha sistematik ve objektif bir şekilde yürütülmesini sağlar. Firmalar, bu yöntemleri kullanarak sürdürülebilirlik stratejilerini ve performanslarını sürekli olarak iyileştirebilir ve bu sayede hem ekonomik hem de sosyal sorumluluklarını yerine getirebilirler. IQDenetim olarak, bu süreçte firmalara destek olarak, sürdürülebilirlik performanslarını artırmaları ve uzun vadeli başarılarına katkı sağlamaları için gereken analizleri ve içgörüleri sunmaktayız.